Social Media
Sociale Media
Wat is social media?
Social media kent verschillende vormen met elk een eigen doel en applicaties (Apps). Een aantal vormen van social media zijn: netwerken, beeldmateriaal, forums, prikbord, beoordeling, bloggen en winkelen. Het grote verschil ten opzichte van oude media is dat de gebruiker invloed heeft op de inhoud. Daarnaast kan de gebruiker content bekijken, delen en opslaan.
Netwerken
De titel zegt het al, een netwerk. Voorbeelden hiervan zijn Facebook, LinkedIn en Twitter. Er wordt een netwerk gecreëerd waarmee gecommuniceerd kan worden. De gebruiker kan zelf kiezen wat er gedeeld wordt.
Beeldmateriaal
TikTok, Instagram, Snapchat en YouTube zijn voorbeelden van kanalen waarbij beeldmateriaal gedeeld kan worden. Je zou kunnen zeggen dat ze deels onder netwerken vallen, omdat er ook met tekst gecommuniceerd kan worden. Echter is de hoofdfunctie van deze applicaties foto’s en video’s delen. Vloggen valt hier ook onder.
Forums
Op forums kunnen gebruikers een account aanmaken om vervolgens deel te nemen aan gespreken of zelf een topic (onderwerp) te beginnen. Reddit, Fok, Tweakers, Startpagina en scholieren.com zijn voorbeelden van forums.
Prikbord
Pinterest is in Nederland de bekendste vorm van het verzamelen van afbeeldingen. Deze kunnen op borden worden geprikt, zodat ze later bekeken kunnen worden. Flipboard is hier ook een voorbeeld van en heeft meer mogelijkheden. Naast afbeeldingen, kunnen hier onder andere ook artikelen, video’s, podcast en nieuws worden opgeslagen.
Beoordeling
Het online aanbod van reviewsites is groot. Websites als Trustpilot, Consumentenbond, Tweakers en Kieskeurig geven consumenten de mogelijkheid om hun aankoop te beoordelen. Dit geeft potentiele nieuwe kopers inzicht in het product en/of het bedrijf.
Bloggen
Een blog is een geschreven tekst dat inspirerend of informatie is en online staat. Daarnaast verschijnt er regelmatig nieuwe content en kan de lezer reageren op het geschreven stuk. Het meest bekende blogplatform is WordPress, ook Blogger, Medium, Weebly en Tumblr worden hiervoor gebruikt.
Winkelen
Social media wordt ook toegepast in het online winkelaanbod. Bedrijven als Etsy, Vinted, Kickstarter en Marktplaats faciliteren een website waarop de gebruiker kan verkopen. De gebruiker bepaald de inhoud van de content.
Social media cijfers Nederland
Basisschool scholieren
- 49% is (bijna) dagelijks actief
Voortgezet onderwijs scholieren
- 84% maakt (bijna) dagelijks gebruik van social media
- Meiden 89%
- Jongens 80%
- 3% voldoet aan de criteria voor problematisch social media gebruik
Bron: Jeugd en riskant gedrag (Trimbos instituut, 2019)
Wat zijn de voorden van social media?
Social media heeft zowel voordelen en nadelen. Het is belangrijk dat er in het dagelijks leven een goed balans is tussen de tijd online en andere activiteiten. Denk aan het afspreken met vrienden (offline), sporten, nachtrust, werk/school en dagelijkse activiteiten zoals eten, opruimen en lichamelijke verzorging. Door de tijd te verdelen onder de activiteiten ontstaat er een balans.
Voordelen
De mogelijkheden om online creatief te zijn heel divers en veelal gratis. Met behulp van filters en effecten zijn de opties om beeldmateriaal te maken voor iedereen toegankelijk. Daarnaast worden veel mensen geïnspireerd door berichten die gedeeld worden, zoals de DIY (do it yourself) en challenges.
Social media heeft ook een groot aanbod aan entertainment. Het aanbod is zelfs zo groot dat er volgens onderzoek elke minuut voor honderden minuten aan beeldmateriaal op YouTube wordt geüpload. Daarnaast zijn er nog de sociale netwerken waar berichten terug te vinden zijn van bekenden. Kortom er is altijd iets (nieuws) te zien.
Meer voordelen
- Op social media is veel informatie terug te vinden over vrijetijdsbesteding. Via de netwerk applicaties worden volgers op de hoogte gehouden van nieuws, acties en informatie. Vaak is hier ook te zien wie aanwezig zijn, zodat gelijk zichtbaar wordt of andere bekenden ook aanwezig zullen zijn. Of om de recensies van andere bezoekers te bekijken.
- Uit onderzoek is gebleken dat ons zelfvertrouwen groeit als we een compliment krijgen. Dit werkt ook online. Als andere een bericht liken, delen of een positieve reactie geven, dan wordt dit ervaren als een compliment.
- Met de komst van social media zijn afstanden niet meer relevant. De mogelijkheden om met andere mensen te communiceren is vereenvoudigd. Het verschil zit in het feit dat deze applicaties veelal gratis te gebruiken zijn, kortom geen hoge telefoonrekeningen meer. Zo wordt met behulp van skype contact gezocht met familie in Australië, WhatsApp helpt om snel met groepen te kunnen communiceren en Facebook geeft inzicht was andere mensen aan het doen zijn.
Wat zijn de nadelen van social media?
Berichten die online gezet zijn, kunnen nooit meer volledig offline gehaald worden. Het maakt niet uit of het gaat om een foto op snapchat die slecht 3 seconden zichtbaar was of een foto op Instagram die vervolgens verwijdert is. Eenmaal online is het niet meer weg te halen. Er zijn twee redenen waarom dit niet kan.
- Het bedrijf achter het social medium slaat alles wat gedeeld wordt op. Dit helpt als iemand online wordt lastig gevallen of als er beeldmateriaal gedeeld wordt dat aanstootgevend is. Hier kan een melding van gemaakt worden, waarna het bedrijf dit verder gaat uitzoeken. In sommige gevallen wordt het materiaal gedeeld met Google, waardoor het ook via de zoekmachine te vinden is.
- Het gedeeld bericht kan ook opgeslagen worden door andere gebruikers door bijvoorbeeld een screenshot. De maker van het bericht heeft dan geen invloed meer.
Social Media Stress (SMS)en Fear Of Missing Out (FOMO)
Social media is ontzettend leuk om te ontspannen, inspiratie op te doen, met mensen in contact te zijn, etc. Echter heeft dit ook een keerzijde, namelijk social media stress. De grootste oorzaak voor deze stress wordt Fear Of Missing Out (FOMO) genoemd, letterlijk vertaald bang om iets te missen.
Pushmeldingen geven een melding zodra er iets nieuws te weergeven is. Dit kan een bericht zijn, maar ook een like, reactie of deelmelding. De melding kan zorgen dat de concentratie weg is en de aandacht gaat naar de melding. Zeker in groepsberichten kan het hard oplopen met het aantal berichten. Voor iemand die bang is om iets te missen, kan dit stress veroorzaken. Ze zijn dan bang om niet mee te kunnen praten en buiten de groep te vallen.
Het kan helpen om pushberichten uit te zetten en bepaalde apps die voor stress zorgen te verwijderen. Maak bijvoorbeeld onderling de afspraak dat in geval van nood iemand belt in plaats van een berichtje via WhatsApp stuurt. Vergeet ook niet dat de online wereld zich een stuk mooier voordoet dan hij is. Met een filter en bepaalde foto trucjes, kan iedereen een filmster worden.
Meer nadelen
Het krijgen van reacties op een gedeeld bericht vergroot het zelfvertrouwen, maar als er geen of negatieve reacties volgen dan heeft dit een averechts effect. Gebruikers kunnen hier onzeker door worden. Daarnaast kunnen de positieve reacties ook belonend werken, de gebruiker krijgt erkenning. Dit kan ervoor zorgen dat de gebruiker meer gaat posten, om dit positieve gevoel vast te kunnen houden.
Grooming kan simpelweg omschreven worden als digitaal kinderlokken. De gebruiker raakt via een social medium platform of game in gesprek met iemand anders. Deze persoon doet zich bij grooming voor als iemand anders, vaak een leeftijdsgenoot van de gebruiker. Door in te spelen op de interesses probeert de lokker een vertrouwensband op te bouwen om vervolgens persoonlijke informatie te verkrijgen. Met deze kennis en/of beeldmateriaal kan de gebruiker gechanteerd worden. Vaak durven ze dit niet meer te bespreken met ouders/verzorgers, omdat ze hier al voor gewaarschuwd zijn. Blijf dit soort zaken altijd bespreken.
Kijk opwww.meldknop.nlvoor tips.
Het delen en verspreiden van seksueel getinte berichten en beeldmateriaal wordt ook wel sexting genoemd. Onder jongeren is dit heel populair, maar zorgt ook voor problemen. In sommige gevallen wordt het materiaal verder verspreidt en volgen er pesterijen of schaamt de persoon zich en durft niet meer naar school.
Kijk opwww.meldknop.nlvoor tips.
Pesten dat online gebeurt, wordt ook wel cyberpesten genoemd. Dit gebeurt op social media, maar ook in games. De persoon wordt buitengesloten, uitgescholden of slachtoffer van bangalijsten, catfish praktijken, challenges, etc. Er worden steeds weer nieuwe manieren bedacht om andere personen online te pesten.
Helaas maken ook volwassenen zich schuldig aan cyberpesten. Het reageren met haatreacties op andere mensen valt hier ook onder. De reden dat dit gebeurt, is om het feit dat het veilig voelt. Iemand recht in zijn gezicht vertellen wat je van hem/haar vind is heel confronterend (voor beide partijen).
Vergeet ook hierbij weer niet dat alles wat online staat, nooit meer offline te halen is. De kans is groot dat bij het solliciteren voor een baan, de toekomstige baan googelt op de naam van de sollicitant. Iemand die ongewenste berichten post, kan natuurlijk geen visitekaartje zijn voor een bedrijf.
In verschillende applicaties is het mogelijk om een locatie te delen. Dit kan een locatie zijn van een adres, maar ook een live locatie. Snapchat geeft de optie om als gebruiker je live locatie te delen. Afhankelijk van de profielinstellingen kunnen mensen zo zien waar iemand is.
Challenges zijn opdrachten waarbij iemand wordt uitgedaagd en vervolgens andere mensen moet uitdagen. Eén van de meest bekende is de ice bucket challenge. De persoon die was uitgedaagd, kreeg de opdracht om een emmer koud/ijs water over zich heen te (laten) gooien en andere mensen te nomineren.
Dit is echter een vrij onschuldige challenge die in de loop der tijd gevaarlijke opvolgers heeft gekregen, zoals de kaneel, skull crush en Silhouette challenge.
Bij de kaneel (cinamon) challenge moet de persoon een lepel kaneel inslikken, maar door de droge stof lukt dit niet. Als reactie gaat men hoesten en is de kans groot dat het in de longen komt.
- De skull crush challenge ging in 2020 viral op onder andere TikTok. Drie mensen staan naast elkaar, waarbij de twee buitenste personen springen. Zij zeggen dat de middelste niet zo hoog kan springen. Als hij/zij dit probeert, trappen de andere twee de voeten weg. Met als gevolg dat de middelste persoon op zijn hoofd valt.
- De silhouette challenge daagt dames uit om een video te maken, waarbij ze schaars gekleed zijn of zelfs naakt, zonder licht. Het effect is dat vervolgens alleen een silhouet te zien is. Echter is er vaak meer te zien dan dat de maker zou willen en is het lastig om verspreiding van het materiaal tegen te gaan.
Influencer is letterlijk vertaald beïnvloeder. Dit zijn mensen die social media als platform gebruiken om hun boodschap te delen met de volgers. Zij zijn als het ware hun eigen merk en maken vaak reclame zonder dat de volger dit door heeft. Ze hebben vaak een bepaald onderwerp of passie, die ze vervolgens delen. Dit kan gamen zijn, maar ook onderwerpen als koken en make-up.
De invloed die deze mensen hebben op hun volgers is vaak enorm. Zo heeft bijvoorbeeld Enzo Knol de deo-challenge gedeeld. In de video was te zien dat iemand zo lang mogelijk een deo bus van dichtbij op zijn huid moest spuiten. Met als gevolg dat jongeren dit thuis na gingen doen en meerdere jongeren brandwonden hebben opgelopen.
Er zijn ontzettend veel influencers met elk een eigen manier van communiceren en dit is uiteraard ook niet altijd negatief. Ook zijn er mensen die zich inzetten voor de maatschappij en bepaalde onderwerpen bespreekbaar maken. Wees vooral bewust van de invloed die zij kunnen hebben.
Welke adviezen zijn er voor schermtijd?
Voor schermtijd zijn er adviezen die gegeven worden, welke gebaseerd zijn op leeftijd. Belangrijk is dat de ogen rust krijgen tussen het gebruik van schermen, maar ook boeken. De reden hiervoor is dat de ogen op korte afstand gefocust zijn.
Het oogfonds adviseert de 20-20-2 regel. Dit betekend dat na 20 minuten een pauze van minimaal 20 seconden wordt aangeraden. Dit kan zijn door naar de wc te gaan, drinken te pakken, hond uit te laten, kamer op te ruimen, etc. Het belangrijkste is dat de ogen rust krijgen en even niet hoeven te focussen op een scherm of boek. Daarnaast is het belangrijk om 2 uur buiten te zijn.
| leeftijd | advies |
|---|---|
| Tot 2 | een paar keer per week maximaal 5 minuten per keer bij voorkeur samen met een ouder/verzorger. |
| 2 – 4 | 5 à 10 minuten per keer, tot maximaal 30 minuten per dag |
| 4-6 | 10 à 15 minuten per keer, tot maximaal 1 uur per dag |
| 6-8 | maximaal 1 uur per dag, verdeeld over periodes van maximaal 30 minuten |
| 8-10 | maximaal 1 à 1½ uur beeldschermtijd per dag |
| 10-12 | maximaal 2 uur beeldschermtijd per dag |
| 12+ | maximaal 3 uur beeldschermtijd per dag |
Klachten
Het is mogelijk dat er klachten ontstaan bij veelvuldig en/of langdurig schermgebruik.
Ogen
Schermen (maar ook boeken) vragen een hoge focus van de ogen. De kans is hierdoor groot dat er gestaart wordt en de oogleden minder knipperen. Het gevolg kan zijn dat de ogen droog en branderig aanvoelen.
Oogartsen zien steeds meer en vaker de negatieve effecten. Door het vele dichtbij kijken kan de oogbol, die normaal rond is, op termijn ovaal worden en kunnen cellen die licht moeten opvangen achter in het oog beschadigd raken.
Lichamelijk
Het stilzitten kan ervoor zorgen dat spieren vast gaan zitten. Met name bij telefoon en tablet gebruik is de houding vaak voorover gebogen. De spieren in de schouders en nek nemen een onnatuurlijke houding aan waardoor ze extra belast worden. Dit kan uiten in pijn in de nek, maar ook hoofdpijn is veel voorkomend.
Voorkomen
Het houden van pauzes is belangrijk om de ogen rust te geven. Indien er klachten ontstaan, verdwijnen deze veelal door even te ontspannen en de verte in te kijken. Daarnaast is de houding van het lichaam belangrijk om de lichamelijke klachten te voorkomen. Het gebruik van een houder of standaard kan helpen, zo blijft het hoofd recht op het lichaam staan. Ook kan het helpen door op de buik te gaan liggen. Neem bij langdurige klachten contact op met de huisarts.
Wat zijn tips voor social media gebruik?
Op deze pagina zijn een aantal tips gebundeld om te helpen in de wereld van social media. Heb je iets vervelends meegemaakt en wil je specifiek voor dat onderwerp weten wat je moet/kan doen? Kijk dan op www.meldknop.nl
Zoek op je naam
Google en andere zoekmachines weten ontzettend veel van ons, zonder dat we hier vaak bewust van zijn. Het is daarom verstandig om met enkele regelmaat je naam in te voeren op google en/of andere zoekmachines. Probeer ook eens op je profielnaam te zoeken. Vergeet niet dat deze informatie door iedereen te vinden is.
Heb je twijfels over een profiel?
Een profiel bevat informatie die je kunt bekijken, ook bij afgeschermde profielen is er soms nog (beperkte) informatie terug te vinden. Met behulp van deze gegevens is het vaak al goed mogelijk om een inschatting te maken of het om een echt of fake profiel gaat. Dit kan je doen door te kijken naar de volgende onderdelen.
Kijk naar de diversiteit van de contacten/vrienden op het profiel. Zijn er bijvoorbeeld enkel jonge meiden of jongens? Dan is dat opvallend, want echte accounts hebben ook vrienden die ouder zijn, zoals familie, buren of ouders.
Zijn er gezamenlijke vrienden? Vraag dan eens na bij deze vriend(en) waar ze die persoon van kennen.
Bekijk de tijdlijn. Staan er ‘normale berichten’ op? Wordt er contact gezocht op een overduidelijke manier?
Welke informatie wordt er gedeeld? Gebruiken ze tags? Wat voor een interesses of ‘vind ik leuks’ heeft iemand? Delen ze een locatie?
Welke profielnaam iemand heeft gekozen bij het oprichten van zijn account, blijft zichtbaar in de URL. Open het account in een browser en kijk in de adresbalk welke naam hier gebruikt wordt.
Op een relatief makkelijke manier kan een (profiel)foto’s opgezocht worden om te achterhalen of deze onrechtmatig gebruikt wordt.
Stap 1 - Sla de foto(‘s) op van het profiel dat je niet vertrouwd.
Stap 2 - Ga naar https://yandex.com/images/ of https://images.google.nl/ Deze pagina’s geven de mogelijkheid om omgekeerd te zoeken. In plaats van een woord is het mogelijk om hier een foto te uploaden en te kijken waar deze vandaan komt. Klik op de website op afbeelding/image en vervolgens op het fototoestel. In het vervolg scherm is het mogelijk om de opgeslagen foto te uploaden. Klik bij google op het tabblad ‘Een afbeelding uploaden’ of ‘Select a file’ bij Yandex.
Stap 3 - Bekijk de uitkomst en kijk of hier bijzondere uitkomsten zijn.
Let op: in Yandex staan de uitkomsten vaak in het Rusisch wat het niet altijd even duidelijk maakt.
